نارکولپسی یا بیماری حمله خواب

نارکولپسی بیماری مزمن خواب با علت ناشناخته است.ویژگی این بیماری خواب آلودگی شدید و بیش از حد روزانه بعد از خواب شبانه کافی است و این افراد معمولاً در زمانها و مکانهای نامنـاسب به خواب می روند.

حملات خواب روزانه با یا بدون آگاهی قبلی ممکن است اتفاق بیافتد که گاهی مقاومت در برابر این حملات خواب بی فایده است و ممکن است این حملات مکرراً در طول روز اتفاق بیافتد.

در گفتگو با متخصص مغز و اعصاب بیوطب بخوانید:

اتفاقات دیگری در بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است رخ دهد از جمله:

کاتاپلکسی :

که عبارت اسـت از حملات ناگهانـی شلی و ضـعف عضـلات که به صـورت زمین خـوردن بیمار یا عدم توانایی واضح صحبت کردن می تواند رخ دهد. حمـلات کاتاپلکسی ممکن است با واکنشهای احساسی ناگهانی از جمله خشم و ترس و . . . . شروع شود بیمار برخلاف صرع، در طول این حملات هشیار است.وممکن است از چند لحظه تا چند دقیقه طول بکشد.

فلج خواب :

عبارت است از عـدم توانایی صحبت کردن یا حرکت نمودن هنگام آرمیدن در بستر یا هنگام بیدار شدن که ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد.

توهمات خواب :

عبارت است از تجربیات رؤیا مانند واضح و اغلب هراسان کننده که هنگام چرت زدن یا شروع به خواب رخ می دهد.

خواب آلودگی بیش از حد روزانه :

شایع ترین علامت نارکولپسی خواب آلودگی بیش از حد روزانه و حملات چرت زدن است که ممکن است همراه علایم فوق باشد یا نباشد.

تاثیر نارکولپسی بر زندگی

نارکولپسی در هر فردی به شیوه های مختلفی تاثیر می گذارد.در برخی علائم شدیدتر از دیگران است. برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی از علائم آن دست پاچه می شوند.در کودکان می تواند بر روند تحصیلیشان تاثیر بگذارد و می تواند سبب مسخره شدن و قلدری کردن همکلاسی ها برای آنها شود.در بزرگسالان بر توانایی کار کردنشان تاثیر می گذارد.

خواب آلودگی و مشکلات حافظه ممکن است سبب شود همکارانتان شما را فردی تنبل و بی انگیزه تلقی کنند.بر روی روابط شما نیز تاثیرگذار است.اگر نارکولپسی دارید وضعیت روحیتان هم تحت تاثیر قرار می گیرد و افسردگی رایج است.اما با درمان درست اغلب مبتلایان به نارکولپسی مشکلی ندارند.می توانند روابط خود را گسترش دهند، کار کنند و زندگی پرباری داشته باشند.

تشخیص نارکولپسی

اطلاعاتی درباره شما یا دیگران:

معمولا پزشک شما سوالاتی در مورد الگوی خواب و کیفیت آن از شما خواهد کرد.ممکن است از شما بپرسد که آیا خودتان(یا دیگران) علائمی از کاتاپکسی در شما دیده اند یا نه.ممکن است در مورد داروهایی که مصرف می کنید، یا دیگر مشکلات سلامتی تان که دارید، خرو پف می کنید یا نه و در مورد شرایط عاطفی تان سوال کند.این برای مشخص کردن دیگر علائم خواب آلودگی مفرط در روز از جمله افسردگی و وقفه تنفسی هنگام خواب (شرایطی که تنفس شما در حملات کوتاه در زمان خواب قطع میشود) است.

در دست داشتن الگوی خوابتان (اگر دارید) در زمان مراجعه به پزشک می تواند کمک کننده باشد.ممکن است دکتر شما بخواهد مقیاس خواب آلودگی Epworth را برای ارزیابی میزان خواب آلودگی تان کامل کنید.مجموع نمرات ۱۱ یا بیشتر به این معنا است که به یک اختلال خواب مثل وقفه تنفسی در خواب مبتلا هستید.نمره بسیار بالا مثل ۱۷ یا بیشتر می تواند نشان دهد که به نارکولپسی مبتلا هستید.  

بررسی خواب:

اگر پزشکتان به نارکولپسی مشکوک شد شما را به پزشک متخصص ارجاء خواهد داد تا خوابتان بررسی شود.این بدان معنا است که در طول شب در آزمایشگاه خواب می خوابید و آزمون اختلال خواب را انجام می دهید.در زمان خواب در شب با استفاده از الکترودهایی که به سر، چانه، پلک و سینه تان وصل میشود، مغز، عضلات و چشمهایتان کنترل میشود.ممکن است حرکات شما در زمان خواب توسط ویدئو ضبط شود.

این آزمون همچنین میتواند امواج مغز، الگوهای تنفس، حرکات چشم و عضلات و فازهای خواب تان را که در طول شب در چرخش هستند را مشخص نماید.سطح خواب آلودگی نیز روز بعد با استفاده از آزمونی که آزمون نهفتگی متعدد خواب نامیده میشود ارزیابی میشود.این تست نشان می دهد چقدر طول می کشد که در طول روز به خواب بروید.معمول وقتی از افراد مبتلا به نارکولپسی خواسته میشود چرتی بزنند خیلی سریع به خواب می روند.

آزمونهای دیگر:

گاهی برای تایید نارکولپسی ممکن است آزمونهای دیگری نیز انجام شود تا دیگر دلایل خواب آلودگی مفرط در طول روز مشخص شوند.این آزمونها میتواند شامل ارزیابی سطوح هیپوکرتین شیمیایی در مایعی که مغز و نخاعی در آن شناور هستند (مایع مغزی نخاعی) باشد.

برای گرفتن مایع در مهره های پشت کمر سوراخی ایجاد میشود. (سوزنی از پوست و بافتها بین استخوانهای ستون فقرات (استخوانهای مهره) در فضای اطراف نخاع که با مایع مغزی نخاعی پر شده است وارد می کنند). اسکن ام ار ای از مغز یا آزمایشهای خاص خون نیز ممکن است تجویز شود.

درمان نارکولپسی چیست؟

نارکولپسی درمانی ندارد. با این وجود، درمان به کنترل علائم کمک می کند.

خواب مرتب

داشتن خواب منظم می تواند مفید باشد. اگر می توانید سعی کنید حدودا هشت ساعت در شب بخوابید. باید سعی کنید در زمان مشخصی بخوابید و بیدار شوید.برخی از افراد دریافته اند که چرتهای برنامه ریزی شده در طول روز می تواند به کاهش خواب آلودگی کمک کند.۱۰ تا ۱۵ دقیقا می تواند کافی باشد. معمولا بعد از این خواب های کوتاه احساس سرحالی خواهید کرد.

درمان با استفاده از دارو

رایج ترین دارویی که در حال حاضر برای درمان خواب الودگی در نارکولپسی استفاده میشود مدافنیل است.این جدیدترین دارویی است که به عنوان محرک کار می کند و به مهار حس خواب آلودگی شما کمک می کند.بسیاری از افراد پس از مصرف مدافنیل شاهد بهبود قابل توجهی در علائم خود میشوند.این دارو این مزیت را دارد که نسبت به داروهای محرک پیشتر که در زیر توضیح داده شده اند سسب افزایش سطح تحمل نمیشوند.

همچنین به نظر می رسد مدافنیل عوارض جانبی کمتری در مقایسه با داروهای قبلی دارد.رایج ترین عوارض جانبی آن عباتند از: سردرد، حالت تهوع و احساس آب ریزش یا گرفتگی بینی. مدافنیل همچنین میتواند بر قرصهای خوردنی ضد بارداری تاثیر بگذارد.اگر از این قرصها استفاده می کنید در این باره باید با پزشک خود صحبت کنید.

داروهای محرک قبلی که سابقا برای درمان نارکولپسی استفاده میشد متیل فندیات و آمفتامین ها بودند.با این وجود، در حال حاضر دیگر خیلی از این داروها استفاده نمیشود چون سطح تحمل بدن نسبت به آنها افزایش می یابد.همچنین می توانند بر روی خواب شبتان نیز تاثیر بگذارند و بنابراین کل زمان خواب شما را کاهش دهند.اگر مشکل کاتاپلکسی نیز دارید داروهای بسیاری می توانند کمک کننده باشند.عموما از دارویی که اکسی بیت سدیم نامیده میشود استفاده می گردد.

اکسی بیت سدیم علارغم کمک به کاهش علائم کاتاپلکسی و احساس خواب آلودگی در روز، آشفتگی خواب شب، دیدن، شنیدن و احساس چیزهایی که واقعا وجود ندارند (توهم ها) و فلج خواب (زمانی که هوشیار هستید اما نمی توانید بدن خود را حرکت دهید) را از بین می برد.می توان گاهی از آن در ترکیب با مدافنیل استفاده کرد.اگر اکسی بیت سدیم استفاده می کنید نباید الکل مصرف کنید.

اگر کاتاپلکسی دارید ممکن است برخی از داروهای ضد افسردگی مثل کلومیپرامین‌ وداروهای ضاد افسردگی بازدارنده گزینشی بازجذب سروتونین (SSRI) نظیر فلوکستین تجویز شوند.

(توجه: در اینجا از آنها به خاطر درمان افسردگی استفاده نمیشودنحوه عملکرد انها در مغز به نظر می رسد سبب تخفیف علائم کاتاپلکسی نیز میشود).

درمانهای دیگر

اگر نارکولپسی دارید چندین چیز دیگر نیز می تواند کمک کننده باشد.باید سعی کنید از خوردن غذاهای سنگین و الکل اجتناب کنید چون ممکن است سبب خواب آلودگی شوند.انجام منظم ورزش مفید بوده و به کاهش علائم کمک می کند.اگر در کودک شما نارکولپسی شناسایی شد شاید بهتر باشد بقیه را درجریان این موضوع قرار دهید.

برای مثال، توضیح برای معلم مدرسه می تواند به توجیه رفتار کودک در مدرسه کمک کرده و بتوان از آنها کمک بیشتری گرفت.اگر بزرگسال هستید بیماری خود را برای همکارانتان و رئیستان توضیح دهید این کار به آنها کمک می کند بهتر شما را درک کنند.برخی با کارفرما یا مدرسه همکاهنگ می کنند که بتوانند چرتهای برنامه ریزی شده در محل کار یا مدرسه داشته باشند.ممکن است مشاوره شغلی هم برای شما مفید باشد.

در مبتلایان به نارکولپسی بی حالی کاملا رایج است.اگر احساس کسلی یا افسردگی دارید به پزشک خود مراجعه نمائید.شاید خودشان بتوانند کم کنند شاید هم شما را به افراد دیگری که می توانند کمکتان کنند مثل مشاور یا روان شناس معرفی کنند.

تندرست باشید   

کادر پزشکی بیوطب